Dr. med. Anna Czernuszenko, www.polykanie.pl

Opublikowano 18.03.2018 Ostatnia weryfikacja 14.12.2024

Wybór postępowania terapeutycznego w dysfagiach neurogennych jest zależny od etiologii choroby podstawowej i oczekiwanego przebiegu naturalnego związanych z nią zaburzeń połykania.

W przypadku dysfagii w przebiegu chorób niepostępujących oprócz doraźnego postępowania (kompensacje i adaptacje) służącego zapewnieniu metod skutecznego i bezpiecznego karmienia bardzo istotnym elementem terapii są działania restytucyjne służące odtworzeniu w możliwie jak najpełniejszym zakresie fizjologicznych warunków połykania.

W chorobach postępujących działania restytucyjne znajdują ograniczone zastosowanie, a główny nacisk powinien spoczywać na działaniach kompensacyjnych i adaptacyjnych, tak by możliwie długo utrzymać karmienie doustne.

Bardzo istotnym czynnikiem decydującym o doborze poszczególnych środków terapeutycznych jest mechanizm leżący u podłoża dysfagii. Nie zawsze daje się go ustalić w przyłóżkowym badaniu klinicznym, niekiedy do jego pełnej oceny konieczne jest badanie instrumentalne. 

Wiele metod terapeutycznych znajduje zastosowanie w praktyce klinicznej. Nie wszystkie jednak zostały poddane naukowej weryfikacji i jak dotąd tylko nieliczne znalazły potwierdzenie skuteczności w wysokiej jakości badaniach klinicznych. Metody o udokumentowanej skuteczności w dysfagiach neurogennych prezentuje Tabela 1.

Zestaw ćwiczeń stosowanych w logopedycznej terapii dysfagii do pobrania tutaj.

Tabela 1. Postępowanie w dysfagiach neurogennych w zależności od głównego objawu stwierdzonego w instrumentalnych badaniach połykania.

Dominująca nieprawidłowość w badaniu instrumentalnym

Postępowanie terapuetyczne

Predeglutitive leaking z ryzykiem aspiracji lub aspiracją predeglutacyjną

Połykanie nadgłośniowe

Połykanie z przygięciem brody do mostka

Zagęszczanie płynów

Opóźnione wyzwolenie odruchu połykania

Stymulacja termiczna łuków podniebiennych

Kwaśne pokarmy

Pokarmy o wyrazistych smakach i temperaturze

Upośledzona kontrola oralna kęsa

Połykanie z przygięciem brody do mostka

Zaburzenia otwarcia górnego zwieracza przełyku

Ćwiczenie Shakera

Manewr Mendelsona

Jednostronny niedowład krtani

Połykanie ze skrętem głowy w stronę porażonej połowy krtani

Zaleganie resztek pokarmu w gardle z ryzykiem aspiracji/aspiracją postdeglutacyjną

Silne przełknięcie

Ćwiczenie Shakera

Ćwiczenie Masako

Aspiracje intradeglutacyjne

Połykanie nadgłośniowe i nad-nadgłośniowe

Aspiracja płynów

Konsystencja papkowata i zagęszczanie płynów

Połykanie z przygięciem brody do mostka