Zapobieganie zachłystowym zapaleniom płuc jest prostsze niż myślicie.

Zapalenia płuc to ogromne zagrożenie dla osób z zaburzeniami połykania z różnych powodów – w następstwie udaru mózgu, otępienia, choroby Parkinsona i innych chorób neurologicznych. We wszystkich tych grupach chorych zapalenia płuc są wiodącą przyczyną zgonów.

Uważa się, że większośc zapaleń płuc w tych grupach to zachłystowe zapalenia płuc. Może do nich dochodzić nie koniecznie w następstwie zachłyśnięcia treścią pokarmową. Uważa się, że główną rolę w patofizjologii tych zapaleń odgrywają mikroaspiracje (przedostawanie się mikroskopijnych ilości śliny do dróg oddechowych) zakażonej bakteriami śliny oraz aspiracja treści pokarmowej zarzucanej z żołądka do przełyku i gardła.

Istnieje kilka dobrze udokumentowanych w badaniach naukowych sposobów zapobiegania zachłystowym zapaleniom płuc:

- badania przesiewowe połykania u chorych z grupy ryzyka (dotyczy osób, u których zaburzenia połykania pojawiają się nagle np. w następstwie udaru – wykonanie testu przesiewowego jest konieczne przed podaniem czegokolwiek doustnie)

- higiena jamy ustnej – najlepiej po każdym posiłku – pozwala to usunąć zarówno widoczne resztki jedzenia z jamy ustnej i spomiędzy zębów jak i niewidoczne bakterie przyklejone do błony śluzowej policzków, dziąseł i języka.

- wysokie układanie podczas i co najmniej 30 minut po posiłku – pozwala to zredukować znacznie ryzyko zarzucania treści żołądkowej do przełyku i gardła.

- bezpieczne karmienie – patrz zakładka zasady bezpiecznego karmienia

- zmiany pozycji w łóżku, układanie na bokach i sadzanie – dotyczy osób leżących. Nawet bierne obracanie na boki jest elementem gimnastyki oddechowej, która ułatwia wentylację róznych partii płuc u ewakuację z nich zalegającej wydzieliny.

- odsysanie wydzieliny znad mankietu rurki tracheotomijnej – dotyczy chorych wentylowanych mechanicznie.

- szczepienia ochronne przeciwko grypie i pneumokokom – dotyczy osób w podeszłym wieku, rezydentów domów opieki

 - suplementacja witaminy D3 – dotyczy pozaszpitalnych zapaleń płuc we wszystkich grupach wiekowych

- zagęszczanie płynów – dotyczy niektórych osób, które krztuszą się podczas picia płynów

- dostosowanie konsystencji pokarmów – dotyczy osób, które mają problemy z żuciem i przełykaniem głównie pokarmów stałych.

Niestety nie u wszystkich chorych da się uniknąć zapalenia płuc stosując te metody. Ale warto spróbować.