Zaburzenia połykania w chorobach neurologicznych są potencjalnie bardzo groźne
Wielu chorobom neurologicznym towarzyszą zaburzenia połykania. Wymagają one pilnej terapii ze względu na potencjalnie śmiertelne powikłania.
Objawiają się one na przykład krztuszeniem przy jedzeniu, trudnościami z żuciem, uczuciem zalegania kęsa w gardle, wydostawaniem się pokarmu przez usta lub nos. Nie zawsze jednak zaburzenia połykania dają od razu objawy kliniczne, które pozwalają na ich łatwe rozpoznanie. Czasem przebiegają podstępnie a ich pierwszym objawem jest chudnięcie/niedożywienie (z powodu za małego dowozu kalorii), odwodnienie (spowodowane niedostatecznym dowozem płynów) lub zapalenie płuc (w następstwie zachłyśnięcia pokarmem), co może prowadzić do śmierci chorego.
Więcej na ten temat w Objawy zaburzeń połykania
Terapia zaburzeń połykania
Terapia zaburzeń połykania jest do pewnego stopnia możliwa. Prowadzą ją przygotowani do tego neurologopedzi we współpracy z lekarzami, czasem fizjoterapeutami, pielęgniarkami, dietetykami. W zależności od choroby podstawowej różnią się zasadniczo cele terapii.
U niektórych chorych terapia ta ma na celu przywrócenie w miarę możliwości funkcji połykania poprzez zastosowanie odpowiednich ćwiczeń. Dotyczy to osób, u których zaburzenia połykania pojawiły się wskutek np. udaru czy urazu mózgu i spodziewana jest poprawa funkcji w czasie.
U wszystkich chorych terapia ma na celu ustalenie skutecznego i bezpiecznego sposobu przyjmowania pokarmu. Właściwe karmienie ma z jednej strony zapewnić podaż odpowiedniej ilości pokarmu – zapobiegać niedożywieniu i jednocześnie być dostosowane do realnych możliwości chorego. Z drugiej strony istotne jest, by sposób dostarczania pożywienia był bezpieczny – to znaczy związany z minimalnym ryzykiem aspiracji czyli przedostania się pokarmu lub płynu do płuc. U niektórych pacjentów konieczne jest dostosowanie diety. Na przykład u chorych, którzy nie mają siły żuć albo połknąć pokarmu o twardszych konsystencjach, sensowne może być wprowadzenie diety miękkiej lub mielonej. U niektórych osób natomiast konieczne bywa stosowanie specjalnego zagęszczacza do napojów, gdyż mają oni trudności z połykaniem płynów.
Jeśli zaburzenia połykania powstały na podłożu chorób neurodegeneracyjnych i postępujących (choroba Parkinsona, parkinsonizm atypowy, chorób Alzheimera, stwardnienie rozsiane) celem terapii jest raczej utrzymanie funkcji i ograniczenie ryzyka aspiracji i zapaleń płuc.
Żeby podjąć najlepszą dla danego chorego terapię i upewnić się, jakie pokarmy (konsystencje pokarmów) może on bezpiecznie połykać trzeba przeprowadzić dokładną diagnostykę logopedyczną oraz videoendoskopowe badanie połykania lub alternatywnie badanie videofluoroskopowe.
Niektórzy chorzy z ciężkimi zaburzeniami połykania wymagają czasowo lub stale uzupełniania lub zastąpienia żywienia doustnego przez sondę założoną do żołądka.
W skrajnych przypadkach, kiedy chorzy (zazwyczaj, choć nie zawsze nieprzytomni) nie są w stanie połykać nawet własnej śliny, wskazane bywa założenie tracheostomii.
Opublikowano 18.03.2018 Ostatnia weryfikacja 11.12.2024
